کلیات

راینوپلاستی(جراحی زیبایی بینی) عبارت است از جراحی که برای تغییر شکل بینی انجام میگیرد. انگیزه برای انجام این عمل می تواند تغییر در ظاهر بینی، بهبود کارکرد تنفسی بینی، یا هردوی آنها باشد.

بخش فوقانی ساختمان بینی، استخوانی و بخش تحتانی غضروفی است. عمل راینوپلاستی می تواند با تغییر در استخوان، غضروف، پوست و یا هر سه ی آنها همراه شود. درباره مناسب بودن عمل برای بینی خود و دستآورد های احتمالی آن حتما با جراح خود مشورت نمایید. در طراحی عمل بینی جراحان معمولا به دیگر اجزای صورت نیز توجه نموده، کیفیت پوست و درخواست های بیماران را نیز مدنظر قرار می دهند. بخشی از عمل گهگاه توسط بیمه ها پوشش داده می شود.

نکات قبل از عمل

پیش از برنامه ریزی برای عمل و هنگام ملاقات با جراح خود موارد زیر را مطرح نمایید:

  1. سوابق پزشکی: همواره مهم ترین پرسش جراح از شما درباره انگیزه دقیق شما برای انجام جراحی و هدف های مورد نظر می باشد. همچنین سابقه گرفتگی و انسداد بینی، جراحی های قبلی و داروهایی که مصرف می نمایید مهم هستند. در صورتی که به برخی بیماری های خونریزی دهنده مانند هموفیلی مبتلا هستید، شما مورد خوبی برای جراحی نمی باشید.

  2. معاینات: جراح در معاینه به پوست بینی و وضعیت درون و بیرون بینی توجه نموده و غضروف ها و استخوان های بینی نیز لمس می گردند. با این کار ضخامت پوست و قدرت غضروف های سازنده بخش پایینی بینی در نظر گرفته شده و تاثیر انجام عمل بر تنفس شما نیز ارزیابی می گردد. همچنین آزمایش های لازم نیز درخواست می شود.

  3. فوتوگرافی: برخی موارد عکسبرداری در مطب انجام گرفته و همچنین امکان به کار بردن نرم افزار های رایانه ای برای نشان دادن شکل مطلوب بینی نیز وجود دارد اما اغلب موارد بیمار برای گرفتن عکس های فوتوگرافی به آتلیه های ویژه فوتوگرافی پزشکی راهنمایی می شود. انجام عکسبرداری برای مقایسه قبل و بعد از عمل، ارجاع بیمار به آن عکس ها پس از عمل و نیز بازنگری های بلند مدت ضروری است.

  4. ارزیابی انتظارات بیمار: همانگونه که عنوان شد، جراح درباره انگیزه ها و انتظارات بیمار با وی گفتگو می کند. درباره باید و نباید ها و نتیجه احتمالی نیز بحث صورت میگیرد. بنابراین توصیه می گردد بیماران با صداقت و صراحت خواسته ها و اهداف خود از عمل را مطرح نمایند تا تفاهم و درک متقابل خوبی میان بیمار و جراح شکل گیرد. گهگاه جراح موضوع انجام جراحی همزمان چانه را به میان می آورد زیرا کوچکتر بودن چانه، بینی را بزرگتر جلوه می دهد. مسلماً در این موارد، اجباری در انجام عمل همزمان چانه وجود ندارد اما وی باید از برقراری توازن بهتر در صورت انجام آن آگاه گردد.

  1. برنامه ریزی برای پس از عمل: پس از عمل و در زمان ترخیص لازم است یک همراه برای برگرداندن بیمار به منزل در دسترس باشد.

در ۲-۳ روز اول پس از عمل، گاهی ضعف حافظه یا کند شدن زمان واکنش دیده می شود. این علائم البته گذرا بوده اما بهتر است یکی از بستگان یا دوستان بیمار یک یا دو شب از وی پرستاری نماید.

از خوردن مسکن های آسپرین و بروفن از ۲ هفته قبل از عمل تا ۲ هفته پس از عمل خود داری نمایید و صرفا از داروها و مسکن هایی که پزشک تجویز نموده مصرف نمایید.

کشیدن سیگار و قلیان از ۲ هفته پیش از عمل تا شش ماه پس از عمل تاثیر منفی بر فرآیند بهبود و ترمیم بینی داشته و احتمال عفونت و گوشت اضافه را نیز افزایش می دهد.

در حین و پس از عمل بینی چه می گذرد

در حین عمل بینی: نخست باید اشاره شود که عمل جراحی زیبایی بینی یک عمل دقیقا از پیش طراحی شده نیست و روند جراحی بینی هر بیمار منحصر به همان بیمار است و با توجه به ساختار ویژه ای که بینی وی دارد و اهداف عمل تنظیم می گردد.

ورود به بینی به دو روش بسته که از درون بینی برش می خورد و روش باز که یک برش کوچک روی ستونک بین دو سوراخ بینی ایجاد می شود، انجام می پذیرد. انتخاب شیوه باز یا بسته کاملا به سلیقه جراح و نیز نیاز های عمل وابسته است و بیمار معمولا دخالتی در گزینش شیوه باز کردن بینی ندارد. همچنین در هر دو روش باز و بسته ممکن است برشی روی پره های بینی بیمار داده شود تا پره ها نیز شکل بهتری پیدا کنند لذا دادن برش روی پره بینی ارتباطی با روش باز یا روش بسته انجام عمل بینی ندارد اما بیمار می تواند با قبول مسئولیت آن از جراح بخواهد روی پره بینی را برش ندهد.

به منظور شکل دهی بهتر به ساختار بینی معمولا از غضروف استفاده می شود، که برای  تغییرات کوچکتر این غضروف از درون خود بینی یا لاله گوش قابل برداشتن است. اما در صورت نیاز به مقادیر بیشتر، جراح می تواند غضروف دنده، غضروف های بانک(اشعه دیده) و نیز استخوان های نواحی مختلف بدن را نیز به کار گیرد.

بیهوشی: بیهوشی بیمار راینوپلاستی به دو روش “بیهوشی موضعی همراه با بی حسی” و “بیهوشی عمومی” انجام می گیرد. انتخاب نحوه بیهوشی کاملا بستگی به روش ارجح از نظر جراح و نیز متخصص بیهوشی دارد و بیمار تنها به ندرت و در صورت وجود نکته مهمی در سوابق خود می تواند در این انتخاب دخالت نماید. در عین حال بیمار می تواند در ملاقات اولیه درباره مسائل مربوط به بیهوشی از جراح سوال نموده و کسب آگاهی نماید.

پس از پایان عمل و بیهوشی، بیمار به اتاق ریکاوری و سپس به بخش منتقل می شود و معمولا در غالب موارد بعد از ظهر یا غروب همان روز مرخص شده و به خانه باز می گردد.

پس از عمل: پس از عمل استراحت در بستر به نحوی که سر از سطح سینه بالاتر باشد الزامی است. این کار از خونریزی و تورم بیشتر جلوگیری می کند. امکان گرفتگی نسبی و یا شدید بینی به دلیل تورم ناشی از دستکاری بینی و یا اسپلینت های کار گذاشته شده درون بینی تا چند روز بعد از عمل وجود دارد. گذاشتن فتیله داخل بینی به انتخاب جراح بستگی دارد اما بیماران معمولا بدون فتیله راحت تر بوده و درد ناشی از کشیدن آن را نیز تجربه نخواهد کرد. یک قالب گچی یا ترموپلاستیک روی بینی گذاشته و چسب زده می شود که معمولا تا حدود یک هفته روی بینی باقی خواهد ماند.

مقداری خونریزی یا ترشح از بینی و یا خروج لخته یا خون سیاه در چند روز اول پس از عمل شایع می باشد. بنابراین گاز زیر بینی را باید مرتب تعویض کرد تا محیطی پاکیزه تر در زیر سوراخ های بینی بوجود آید. البته این پانسمان نباید سفت به بینی بچسبد. پس از قطع ترشح و خونریزی نیازی به ادامه پانسمان زیر بینی وجود ندارد.

انجام موارد پیشنهادی زیر تا ۲ هفته می تواند برای جلوگیری از افزایش خونریزی و تورم کمک کننده باشد:

  1. پرهیز از فعالیت های ورزشی مانند دویدن و یا بالا و پایین پریدن

  2. پرهیز از تماس و برخورد آب با قالب روی بینی(رعایت این مورد تا زمان برداشتن قالب کافی است)

  3. پرهیز از دماغ گرفتن(فین کردن)

  4. خوردن خوراک پر از فیبر برای جلوگیری از یبوست(زور زدن می تواند روی محل عمل فشار بیاورد.)

  5. پرهیز از حرکات صورت مانند لبخند، خنده و گریه

  6. مسواک زدن به نرمی و با کمترین حرکت در لب بالا

  7. پوشیدن لباس هایی که از جلو بسته می شود(پرهیز از پوشیدن یا در آوردن لباس از سر)

سعی شود دست کم تا چهار هفته پس از عمل از زدن عینک طبی و آفتابی خودداری شود ولی در صورت نیاز مبرم می توان آن را با چسب به پیشانی چسباند یا روی گونه ها یک گاز قرار داد تا عینک روی آن تکیه نماید.

به خاطر داشته باشید که نور شدید آفتاب می تواند تغییر رنگ دائمی و نا منظم در پوست بینی ایجاد نماید.

تورم و تغییر رنگ آبی یا سیاه پلک ها یافته ای طبیعی بوده و معمولا پس از ۲ تا ۳ هفته برطرف می شود.

خوابیدن ورم بینی فرآیندی زمانبر است و محدودیت نمک در جیره غذائی می تواند در تسریع آن کمک کند.

هیچگاه کمپرس سرد و یا یخ را نباید مستقیما روی خود بینی گذاشت و اطراف چشم ها محل مناسب قرار دادن آن می باشد.

توصیه می گردد دست کم تا یک ماه شب ها هنگاه خواب به صورت “تاق باز” بخوابید.

بینی هر انسان فارغ از اینکه عمل جراحی انجام داده باشد یا خیر، در طول عمر وی به طور مستمر تغییر پیدا می کند بنابراین تعیین اینکه چه زمانی بیمار به نتیجه نهایی شکل بینی دست خواهد یافت کاری دشوار و حتی غیر ممکن است اما در مجموع می توان بخش مهمی از ورم تا یک سال اول پس از عمل رفع می گردد.

سن مناسب جهت عمل

برای انجام عمل جراحی بینی در نوجوانان، رشد بینی باید پایان یافته و تغییرات اسکلت بینی متوقف شده باشد. هرچند بحث و اختلاف نظر بر سر سن مناسب جراحی بینی داغ است، اما به طور میانگین در دختر خانم ها ۱۵ تا ۱۶ سالگی و در آقا پسر ها ۱۶ تا ۱۷ سالگی سن توصیه شده و مناسب برای انجام این عمل می باشد.